Nożyczki chirurgiczne i stomatologiczne to podręczny przyrząd używany do cięcia, przecinania czy też rozcinania różnych materiałów. Składa się z dwóch ruchomych ostrzy wyposażonych zwykle w uchwyt na kciuk i palec wskazujący. Cięcie przez ostrza następuje, gdy zaostrzone krawędzie mijają się w momencie ich zamykania.
Co o nożyczkach warto wiedzieć?
Nożyczki zostały wynalezione prawdopodobnie około XV w. p.n.e. w Egipcie, ale współczesną konstrukcję wprowadzili Rzymianie ok. 100 r. n.e
Obecna konstrukcja nożyczek, jak również zasada ich działania nie zmieniła się znacząco od prawie 2 tysięcy lat ale różnorodność zastosowań spowodowała, że nożyczki zmieniały nieco swoje formy. Różne długości ostrzy, kształty ostrzy, różnorodne uchwyty, ich długości, wielkości.
Tym razem skupimy się na tych nożyczkach, które mają zastosowanie w stomatologii i chirurgii. Ominiemy nożyczki fryzjerskie, krawieckie, do papieru lub innego materiału.
Stomatolodzy oraz chirurdzy używają nożyczek podczas zabiegów w celu cięcia tkanek na powierzchni lub wewnątrz ludzkiego ciała. Nożyczki wykorzystują również do cięcia, formowania materiałów, które wykorzystywane są podczas zabiegów.
Nożyczki są najważniejszymi i najcenniejszymi elementami zestawu narzędzi chirurgicznych i stomatologicznych.
Podział nożyczek
Nożyczki możemy podzielić na kilka kategorii w zależności od:
- kształtu ostrza: proste, zakrzywione, odgięte bocznie
- zakończenia ostrzy na: ostro – ostre, ostro – tępe, tępo – tępe
- sposobu szlifowania ostrza: gładkie lub z mikroząbkami (saw Edge)
- materiału z którego wykonane są ostrza: klasyczne czyli wykonane w całości ze stali nierdzewnej, ze stali nierdzewnej wzmocnionej węglikiem wolframu TC oraz tytanowe
- materiału z którego wykonane są nożyczki: pełnostalowe, tytanowe, stalowe powłokowane
Nożyczki chirurgiczne i stomatologiczne – rodzaje
Nożyczki tkankowe – służą głównie do przecinania, cięcia, odcinania tkanek miękkich. Aby po cięciu uzyskać lepsze gojenie się ran, nożyczki powinny ciąć dokładnie w miejscu, którym spotykają się ostrza. Należy unikać efektów ślizgania się po tkance, gniecenia jej w wyniku tępości lub niestabilności ostrzy. Dlatego też, bardzo często, nożyczki tkankowe posiadają na jednym ostrzu mikroząbki. Mikroząbki pomagają uchwycić i przytrzymać tkankę w miejscu tak, aby nie wyślizgiwała się z ostrza.
Mikroząbki poprawiają skuteczność i jakość cięcia.
W zależności od wielkości tkanki różne są wielkości nożyczek ale w obszarach stosowanych w stomatologii czy chirurgii szczękowej nożyczki takie zwykle mają długość 120 – 160 mm.
Nożyczki do szwów chirurgicznych – służą do przecinania szwów chirurgicznych.
Podczas szycia tkanek można wykorzystać do cięcia szwów, nożyczki wykorzystywane podczas zabiegu do podcinania tkanek lub preparowania. Podczas zdejmowania szwów znacznym ułatwieniem są nożyczki ze specjalnie profilowanym ostrzem. Na jednym z ostrzy znajduje się wgłębienie, które pozwala na bezpieczne uchwycenie szwu chirurgicznego. Nawet w przypadku obcinania szwów monofilamentowych (żyłek) nie ma ryzyka wyślizgnięcia się szwu.
Nożyczki mikrochirurgiczne – służą do przecinania, cięcia, odcinania tkanek podczas zabiegów mikrochirurgicznych. I jak już sama nazwa “mikro” wskazuje – struktury na których pracuje operator są zwykle bardzo małe, więc ostrza takich nożyczek są bardzo precyzyjnie wykonane.
Również kształt nożyczek mikrochirurgicznych odbiega od standardowego kształtu z dwoma uchwytami na palce. Można to określić jako kształt sprężynowy. Zdecydowanie kształt ten ułatwia precyzyjne i wygodne manipulowanie na małych strukturach.
W przypadku nożyczek mikrochirurgicznych oprócz nożyczek wykonanych ze stali nierdzewnej spotyka się nożyczki wykonane z tytanu.
Nożyczki preparacyjne – służą do oddzielania więzadeł tkanek miękkich pomiędzy anatomicznymi płaszczyznami tkanek jak również do izolowania delikatnych struktur. Typowe nożyczki preparacyjne mają delikatne ale tępo zakończone ostrza.
Nożyczki do cięcia taśm i pasków – służą do przecinania, odcinania, wycinania taśm, metalowych pasków, formówek. Ich konstrukcja jest masywna, ostrza proste lub zakrzywione, gładkie lub ząbkowane.
Nożyczki które polecamy do cięcia pasków metalowych posiadają na jednym swoim ostrzu ząbkowanie. Taka konstrukcja ostrza poprawia stabilność paska i ułatwia jego cięcie. Pasek nie ślizga się po ostrzu.
Nożyczki do cięcia drutu – służą do przecinania taśm ale również drobnego drutu. Na jednym ostrzu posiadają rowkowanie, które umożliwia uchwycenie i przytrzymanie drucika tak, aby nie ślizgało się po ostrzu. Dodatkowo ostrza tnące posiadają mikroząbkowanie na ostrzach.
Nożyczki do cięcia opatrunków, bandaży – służą do cięcia np. gazy, ligniny, bandażu i innych materiałów które w praktyce lekarza stomatologa wymagają przecięcia. Ich kształty, wielkości bywają różne. Od mniejszych, bardziej precyzyjnych po masywne o długich ostrzach.
Nożyczki dla osób leworęcznych –w świecie nożyczek to była kiedyś pewna forma luksusu ale obecnie są coraz częściej spotykane w ofertach firm sprzętowych – również firma MEDESY posiada nożyczki dla osób leworęcznych. Nożyczki te różnią się kolejnością ustawienia powierzchni tnących, tak aby osoba leworęczna miała lepszą wizualizację tego co tnie.
Ciekawostki „nie z tego świata”
Czasami biorąc udział w imprezach branżowych mamy okazję dowiedzieć się nieco egzotycznych rzeczy na temat oferowanych przez inne firmy narzędzi. Tekst brzmiał dokładnie tak: „nożyczki te posiadają MIKROSZLIF FALISTY z tendencją do SAMOOSTRZENIA”. Szacun! Takich cudowności to myśmy dotychczas nie widzieli.
A dlaczego? Nie razi nas określenie mikroszlif falisty, gdyż jak się popatrzy na szlif, to jest on rzeczywiście falisty: góra, dół, góra, dół. Mikroszlif, bo te górki i dolinki nie są ordynarnie wielkie ale przyjemnie mikro. Czyli delikatne. Subtelne. No ale TENDENCJA do SAMOOSTRZENIA to już odlot.
Jak wiadomo ostrzenie, jako proces, polega na delikatnym zebraniu materiału przez ostrzarkę czy też ostrzałkę. Ostrzarka zwykle ma większą twardość niż ostrzone narzędzie. W przypadku nożyczek z tendencją do samoostrzenia jedno z ostrzy musiałoby pełnić taką właśnie rolę – być ostrzałką. Tylko które? Gładkie czy ząbkowane? Ostrzy ząbkowanych się nie ostrzy. Więc one musiałyby być ostrzałką dla ostrza gładkiego. Ale problem polega na tym, że w przypadku nożyczek zawsze ostrzy się powierzchnie zewnętrzne a nie wewnętrzne.
A tak “by the way”: czy operator czułby się komfortowo wiedząc, że podczas każdego cięcia dochodzi do przecierania się ostrza, jego ostrzenia a mikrodrobiny pozostają w tkance?
Czy te nożyczki się tępią?
TAK. Nożyczki chirurgiczne i stomatologiczne się TĘPIĄ! Tak jak wszystkie inne nożyczki i tak jak każde używane ostrze. Kiedyś się stępią i będą wymagały naostrzenia. Kluczem jest ten czas jaki możemy wykorzystać na bezobsługowe korzystanie z narzędzia. Nożyczki firmy MEDESY hartowane są na 50-52 HRC. Na temat hartowania więcej w artykule poświęconym dźwigniom stomatologicznym TUTAJ. Większą twardość mają i dłużej zachowują ostrość nożyczki, których ostrza wykonane są z węglika wolframu lub nożyczki pokrywane specjalnymi powłokami np. DLC ale to już w kolejnym artykule na temat Nożyczek MEDESY: HI-TECH Scissors.
MEDESY HI-TECH Scissors – TUTAJ