Lusterka stomatologiczne są najprostszymi i najstarszymi narzędziami stosowanymi w stomatologii.
Umożliwiają badanie wnętrza jamy ustnej w najgłębszych i najmniej dostępnych jej zakamarkach. Stosowane również jako retraktory, umożliwiają odsunięcie policzka. Bez lusterka stomatologicznego praca dentysty byłaby czasami wręcz niemożliwa.
Lustro – historia
Historia lustra sięga epoki paleolitu, w której to, jako lustra wykorzystywano szlifowane kamienie, głównie obsydian – zastygłą lawę wulkaniczną. W starożytności za lustra służyły polerowane metale takie jak miedź lub brąz. W XIII wieku pojawiły się lustra szklane, mimo iż pierwsze wzmianki o wytwarzaniu luster szklanych pochodzą z I w.n.e.
Technikę wytwarzania luster szklanych odkryli Rzymianie w czasach Cesarstwa Rzymskiego. W średniowieczu technikę powlekania luster metalem dopracowali mieszkańcy Lotaryngii. Od XVI do XVII wieku dopracowali ją Wenecjanie. W XIX wieku lustra produkowane były już na skalę przemysłową.
Warstwy odbiciowe nanoszone na szkło ulegały zmianom: od cyny zalewanej rtęcią poprzez ołów aż po napylanie próżniowe glinu. Najczęściej obecnie lustra pokrywane są srebrem, chromem bądź glinem.
Lusterko stomatologiczne
Obecnie wytwarzane lusterka stomatologiczne wykonywane są w różnych technologiach, z różnymi warstwami odbiciowymi, nanoszonymi na lub pod powierzchnię lustra.
Lusterka stomatologiczne dzielimy w zależności od:
- Obrazu, jaki otrzymujemy:
- lusterka niepowiększające
- lusterka powiększające
- Sposobu odbicia obrazu:
- przednio-powierzchniowe
- tylno-odbiciowe
- Materiału z jakiego są wykonane:
- lusterka szklane
- lusterka z polerowanej blachy
- Ilości płaszczyzn odbiciowych:
- jednostronne
- dwustronne
- Zastosowania:
- diagnostyczne
- mikroskopowe
- resekcyjne
- fotograficzne
Lusterka niepowiększające: dają obraz rzeczywisty. Mogą być wykonane z różnych materiałów. Przykładami takich lusterek są: SE Plus standard, TOP Vision Rhodium, MEGA, ULTRA
Lusterka powiększające: lusterka lekko wklęsłe, dają obraz powiększony. Przykładami takich lusterek są SE Plus powiększające, TOP Vision Rhodium powiększające.
Sposób odbicia obrazu
Lusterka przednio-powierzchniowe: lusterka, na powierzchnię których napylona jest warstwa odbiciowa. Taką warstwę może stanowić rod lub inny metal. Odbicie następuje od warstwy wierzchniej lusterka nie powodując zniekształcenia obrazu. Lusterka przednio-powierzchniowe polecane są do pracy w lupach i mikroskopach. Przykładami takich lusterek są: TOP Vision Rhodium, MEGA lub ULTRA. Lusterka wykonane z polerowanej blachy również zaliczane są do lusterek przednio-powierzchniowych.
Lusterka tylno-odbiciowe, czyli tradycyjne lustro z warstwą odbiciową naniesioną na szkło. Przykładem takich lusterek są SE Plus powiększające i niepowiększające (standardowe). Lusterka tego typu najczęściej i najdłużej goszczą w gabinecie stomatologicznym. Niestety ze względu na swoją konstrukcję nie nadają się do pracy w lupie czy mikroskopie. Przy bardzo małych detalach dochodzi do wyraźnego zniekształcenia obrazu, gdyż odbicie obrazu następuje od warstwy wierzchniej lustra jak również warstwy spodniej i powstaje nam dodatkowy obraz pozorny, który przeszkadza.
Jak rozpoznać lusterko przednio-powierzchniowe od tradycyjnego tylno-odbiciowego? Na powierzchnię lustra nanieść linię (najlepiej mazakiem lub zmywalnym cienkopisem). Patrząc pod kątem, na lusterku przednio-powierzchniowym widoczna będzie tylko jedna kreska. Na lusterku tradycyjnym z warstwą odbiciową pod powierzchnią szkła – dwie.
Na zdjęciu porównano TOP Vision Rhodium (po lewej stronie) z SE Plus (po prawej stronie).
Materiał: szkło vs. blacha
Porównując materiał, z jakiego najczęściej wykonane są lusterka stomatologiczne, czyli blacha polerowana i szkło mamy na uwadze jego zastosowanie, poręczność, trwałość. Każdy z materiałów ma swoje zalety jak również wady. Lustro szklane może się rozbić – wykonane z blachy – nie. Lustro szklane z warstwą odbiciową pod powierzchnią szkła jest relatywnie odporne na zarysowania, gdyż nawet przy lekkim zarysowaniu warstwy wierzchniej, warstwa odbiciowa jest nienaruszona. W przypadku polerowanej blachy lub luster przednio-powierzchniowych zarysowanie warstwy odbiciowej wpływa na jakość obrazu. Trwałość i odporność na chemię wykorzystywaną w gabinecie stomatologicznym jest również dyskusyjna. Rod jest materiałem, który jest odporny na kwasy i środki chemiczne. Srebro – do momentu, gdy lusterko jest dobrze zabezpieczone przez penetracją środków niszczących pod powierzchnię – również. W momencie uszkodzenia warstwy izolującej – wpływ środków myjących, dezynfekujących i sterylizacji widoczny jest na lusterku w postaci wielokolorowych wykwitów. Blacha – niestety również może z czasem ulegać przebarwieniom i korozji.
Lustra wykonane z blachy uzyskują niewielką przewagę w przypadku, gdy stosowane są jako lusterka tzw. resekcyjne lub stosowane w fotografii wewnątrz ustnej. Lusterka resekcyjne są bardzo małych rozmiarów np. 3mm, 5mm lub np. 3x6mm. W przypadku blachy istnieje możliwość wykonania cieńszego lusterka niż szklanego, które składa się z 3 warstw: metalowa oprawka, warstwa szkła, napylony rod. Podobnie jest z lusterkami do fotografii, które ze względu na swój dosyć duży rozmiar muszą mieć odpowiednią grubość i w przypadku tych luster różnica w grubości jest już dosyć dobrze widoczna. Lustra z polerowanej blachy mogą przybierać różnorodne kształty i mogą być gięte.
Rozmiary lusterek stomatologicznych:
Lusterka stomatologiczne dostępne są w różnych rozmiarach. Najczęściej używane rozmiary w gabinetach stomatologicznych to 4 i 5, odpowiada to średnicom lusterek 22mm i 24mm. W tabeli poniżej prezentujemy oznaczenie rozmiaru i odpowiadającą mu średnicę lusterka w mm.
| Rozmiar | 000 | 00 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
| Średnica mm | 10 | 12 | 14 | 16 | 18 | 20 | 22 | 24 | 26 | 28 | 30 |
Które lusterko jest najlepsze?
Oczywiście odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna i jedyna. Nie ma takiego lusterka, gdyż to czy spełni swoje zadanie, zależy od tego, jakie mamy potrzeby.
Chirurg wykonujący resekcję zęba i chcący zajrzeć do wnętrza zębodołu, nie posłuży się lusterkiem o dużym rozmiarze. Nie wybierze lusterka z warstwą odbiciową pod powierzchnią szkła, gdyż być może będzie wykonywał zabieg posiłkując się lupą i takie lustro, będzie zniekształcało obraz. W tym przypadku zapewne wybór padnie na lusterko resekcyjne o małych rozmiarach lub lusterko przednio-powierzchniowe w rozmiarach 000, 00, 0, lub 1.
Ortodonta planujący pracę, implantolog, który potrzebuje wglądu we wnętrze jamy ustnej zapewne skupi się na lusterkach fotograficznych, dzięki którym będzie miał możliwość zarejestrowania całego łuku zębowego.
Endodontka wykonująca leczenie kanałowe wybierze lusterka przednio powierzchniowe, gdyż pracując w lupie lub mikroskopie uzyska obraz nie zniekształcony. Rozmiar dobierze do swoich preferencji.
Reasumując – nie ma najlepszego lusterka ale kontaktując się z nami – pomożemy Państwu dobrać najlepsze lusterko do Państwa potrzeb i oczekiwań.