Koferdam to nic innego, jak cienki arkusz gumy lateksowej lub innego materiału służący do wyizolowania pola operacyjnego. W stomatologii – zęba lub grupy zębów podczas zabiegów dentystycznych.
Historia
Koferdam został po raz pierwszy opisany ponad 120 lat temu. Na spotkaniu Connecticut Valley Dental Society w Nowym Jorku, w marcu 1864 roku, dr Sanford Barnum przedstawił metodę izolowania i kontroli śliny. W 1870 roku metodę tą dokładnie opisał dr Hodson. Założenia metody nie zmieniły się znacząco na przestrzeni czasów – zmieniły się materiały. Jedwabne ligatury i kliny zstąpiono klamrami a do napięcia gumy zamiast ciężarków wykorzystuje się ramkę. Już pod koniec XIX wieku G.V. Black zalecał stosowanie koferdamu, uzasadniając, że „koferdam powinien być na miejscu dla wszystkich wypełnień z amalgamatu, tak samo jak dla złota. Wykonanie dobrego wypełnienia amalgamatowego jest niemożliwe z jakąkolwiek obecną wilgocią”. W 1986 roku Rada Amerykańskiego Towarzystwa stomatologicznego potwierdziła, że „Stosowanie koferdamu do utrzymania suchego pola jest niezbędne”
Zalety stosowania koferdamu
- Czyste i suche pole operacyjne. Zęby przygotowane i odbudowane przy izolacji koferdamem są mniej podatne na problemy po zabiegu związane z zanieczyszczeniem śliną.
- Dostęp i widoczność. Koferdam działa jak fizyczna bariera dla wilgoci i cofa tkanki miękkie. Odgradza język i policzek.
- Koferdam zapobiega zanieczyszczenia wilgocią materiałów stosowanych do odbudowy a tym samym ogranicza wpływ na ich właściwości.
- Ochrania pacjenta i operatora poprzez stworzenie bariery aseptycznej. Znaczenie tej bariery, którą zapewnia koferdam, między pacjentem a operatorem stało się bardziej rozpoznawane ze względu na ryzyko leczenia niezdiagnozowanych nosicieli wirusa HIV, wirusa zapalenia wątroby typu B, C oraz w obecnych czasach COVID-19.
- Chroni pacjenta przed przypadkowym aspirowaniem drobnych elementów do tchawicy lub przełyku a tym samym zadławieniem czy zakrztuszeniem.
- Efektywność zabiegowa – wszystkie wymienione powyżej elementy wpływają na czas procedury, jej efektywność jak również uproszczone postępowanie z pacjentem (brak konieczności: płukania jamy ustnej z gruzu, dbanie o jej suchość jak również odpowiednie oddzielenie tkanek miękkich).
Wady stosowania koferdamu
- Czas niezbędny na przygotowanie pola: dziurkowanie koferdamu, jego zakładanie, mocowanie klamer.
- Mogą wystąpić drobne uszkodzenia dziąseł brzeżnych.
- Zaaspirowanie klamry podczas jej zakładania.
- Alergia kontaktowa na kauczuk lateksowy.
- Dyskomfort pacjenta w przypadku osób chorujących na choroby dróg oddechowych takich jak astma. Trudności w oddychaniu przez nos, a w skrajnych przypadkach odczucie paniki spowodowane przysłonięciem ust.
Materiały i narzędzia
Koferdam
jest to arkusz lub rolka gumy lateksowej lub bezlateksowej. Dostępny jest w różnych kolorach (niebieski, zielony, czarny) i grubościach. W przypadku koferdamu ważne jest, aby przy minimalnej grubości materiału zachować odpowiednie jego właściwości, takie jak elastyczność i wytrzymałość.
Dziurkacz do koferdamu
Jest to narzędzie służące do przygotowania otworu lub otworów na izolowane zęby. Na obrotowej podkładce dziurkacza znajdują się różnej wielkości otwory, które służą do wykonania otworów w koferdamie. Wielkość otworu dobiera się w zależności od wielkości zęba lub zębów na które będzie lub będą zakładane. Rycina obok przedstawia dwa typy dziurkaczy Ainsworth i Ivory.
Kleszcze
Wykorzystujemy je do kontrolowanego rozciągania szczęk klamer podczas ich umieszczania i zdejmowania. Zwykle kleszcze posiadają między zawiasami a uchwytami pierścień, który utrzymuje klamry w odpowiednim rozwarciu. Na zdjęciu poniżej przedstawione są dostępne wzory kleszczy do koferdamu: Ivory, Washington, Brewer i White oraz kleszczyki do małych klamer.
Klamry
Służą do zamocowania koferdamu do izolowanego zęba lub zębów. Można wyróżnić klamry skrzydełkowe i bez skrzydełek. Klamry dobieramy w zależności od zęba na którym będzie umieszczana. Pełna oferta klamer do koferdamu jest TUTAJ. Warto również mieć na uwadze, że w ofercie naszej firmy są dostępne oprócz tradycyjnych polerowanych na gładko klamer – klamry satynowane. Klamry satynowane nie dają odblasku i mogą zapewniać lepszy komfort pracy zwłaszcza podczas wykorzystania lupy lub mikroskopu. Aby je zamówić wystarczy w uwagach do zamówienia odnotować: Klamry-satyna.
Ramka
Podtrzymuje krawędzie koferdamu, napina go i stabilizuje. Może być metalowa lub plastikowa. Obecne ramki to w większości wersje projektu Young’a, posiadają kształt litery „U” a na brzegach delikatne kolce, które służą do zamocowania naciągniętego koferdamu. Ramkę dopasowuje się do wielkości pola zabiegowego. Tak jak grzechem nie będzie zbyt duża ramka tak zbyt mała ramka nie będzie spełniała swojego założenia a dodatkowo sprawiała duży dyskomfort pacjentowi. Na rycinie poniżej przedstawione są dostępne ramki i ich rozmiary.
Mój dziurkacz nie wycina otworów!!
Jest to chyba najczęstszy zarzut kierowany w stosunku do dziurkaczy. W przypadku tych narzędzi ważne jest, aby krawędzie tnące podkładki były ostre, gdyż to one decydują, a nie kowadełko o tym, czy otwory będą wykonane równo, czy tylko będą ponacinane. Na rycinie obok przedstawiona została schematycznie ta sytuacja. Rysunek B – wszystkie krawędzie podkładki są ostre i po dociśnięciu kowadełka obcinają brzegi koferdamu. Natomiast rysunek A przedstawia sytuację, w której fragment krawędzi podkładki jest zużyty i nieostry. W tej sytuacji nawet po bardzo precyzyjnym dociśnięciu kowadełka, jak również użyciu dużej siły otwór nie będzie odpowiednio wycięty.
Dlaczego warto stosować koferdam w codziennej pracy stomatologa?
Nawet biorąc pod uwagę czas, który jest konieczny do przygotowania pola zabiegowego, koszty całego oprzyrządowania i materiału, w efekcie uzyskujemy bezpieczeństwo i komfort pracy. Stosowanie koferdamu jest metodą zmniejszania zanieczyszczenia mikrobiologicznego u pierwotnego źródła. W połączeniu z rękawiczkami, maską i okularami ochronnymi koferdam stanowi doskonałą barierę dla potencjalnego rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych w gabinecie stomatologicznym. Jest to bardzo istotne zwłaszcza obecnie w dobie pandemii koronawirusa SARS-COV2.
Pełną ofertę znajdą Państwo w naszym sklepie internetowym. Klamry do koferdamu TUTAJ. Natomiast kleszcze, dziurkacze i ramki TUTAJ. Zapraszamy.